การตรวจหาสาเหตุและรักษาภาวะมีบุตรยาก

ภาวะมีบุตรยาก หมายถึง การที่คู่สมรสคู่หนึ่งไม่สามารถมีบุตรด้วยวิธีธรรมชาติได้ภายใน 1 ปี

โดยที่พยายามมีเพศสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอ และไม่ได้คุมกำเนิดด้วยวิธีใดๆเลย

โดยจากการศึกษารวบรวมสถิติพบว่า สาเหตุการมีบุตรยากอาจเกิดจาก

1.ปัจจัยด้านฝ่ายชายประมาณ 20-30 % เช่น มีปัญหาด้านฮอร์โมนผิดปกติ มีประวัติการเคยติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ หรือการใช้สารเคมีหรือสารเสพติดเช่น ดื่มสุราหรือสูบบุหรี่

2. ปัจจัยด้านฝ่ายหญิง พบได้ประมาณ 40-55% เช่น ปัจจัยด้านอายุ ไข่เหลือน้อย มีความผิดปกติทางด้านโครงสร้างของมดลูก รังไข่ ท่อนำไข่ เคยมีประวัติติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน ประวัติการเคยผ่าตัดรังไข่เช่น เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ 

3. ปัจจัยที่เกิดจากทั้งด้านชายและหญิง พบได้ประมาณ 10-40% เช่น ฝ่ายชายมีน้ำเชื้อน้อย ไม่ว่ายรูปร่างหน้าตาอสุจิผิดปกติ และฝ่ายหญิงเองก็มีปัญหาด้านรังไข่ เช่น ไข่ไม่ตกเรื้อรัง หรือ มีไข่เหลือน้อย เป็นต้น

4. ปัจจัยที่หาสาเหตุไม่พบ พบได้ประมาณ 10-20 % คือทั้งฝ่ายหญิงและชายแข็งแรงดี มีไข่ตกปกติทุกเดือน น้ำเชื้อปกติ ท่อนำไข่ไม่ตีบตัน เป็นต้น

สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่แพทย์ผู้ทำการรักษาจะต้องทำการตรวจหาสาเหตุเบื้องต้นก่อนที่จะทำการรักษาต่อไป

การตรวจน้ำเชื้อและการเตรียมตัว

แนะนำให้งดการหลั่งน้ำเชื้อ หรือ งดการมีเพศสัมพันธ์ อย่างน้อย 2-7 วันก่อนทำการตรวจ

เพราะหากเพิ่งหลั่งไป อาจตรวจได้ว่ามีน้ำเชื้อน้อย

แต่หากงดหลั่งเป็นเวลานาน อาจมีตัวอสุจิตายเป็นปริมาณมาก

ทำให้ผลการตรวจไม่น่าเชื่อถือ การเก็บน้ำเชื้อเพื่อนำมาตรวจจะให้ฝ่ายชายเก็บโดยวิธีช่วยเหลือตัวเอง

โดยมีห้องที่เป็นส่วนตัว มิดชิดเตรียมไว้ให้ โดยเก็บใส่ภาชนะสะอาดที่เตรียมไว้

หลีกเลี่ยงการทำหก ไม่นำถุงยางมาเก็บเพราะมีสารเคมีที่จะทำให้อสุจิตาย

หากเก็บมาจากบ้านให้นำส่งที่อุณหภูมิห้องปกติ ไม่ต้องแช่เย็น และนำส่งภายใน 30 นาที – 1 ชั่วโมง

การฉีดสีท่อนำไข่ (Hysterosalpingography)

เป็นหัตถการที่ใช้ในการวินิจฉัยภาวะท่อนำไข่ตีบตัน

และอาจใช้ช่วยดูโครงสร้างของโพรงมดลูก (Uterine anomaly)

หรือความผิดปกติอื่นๆในโพรงมดลูกเช่น ติ่งเนื้อ (endometrial polyps)

หรือเนื้องอกในโพรงมดลูก (submucous myoma)

ภาวะผังผืดในโพรงมดลูก (Asherman syndrome)

อันเกิดจากการเคยขูดมดลูกหรือผ่าตัดในโพรงมดลูกต่างๆ

เป็นหัตถการที่มีความลุกล้ำสูง (Invasive procedure)

มีความเสี่ยงและโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนหลายอย่างเช่น

มดลูกทะลุ มดลูกติดเชื้อ ติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน ติดเชื้อที่รังไข่

จึงเป็นหัตถการในดุลยพินิจของแพทย์ที่จะสั่งตรวจ

และส่งตรวจในสถานพยาบาลที่มีความพร้อมและรังสีแพทย์ผู้มีความเชี่ยวชาญ

ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการไปฉีดสีคือ ช่วงหลังหมดประจำเดือนใหม่ๆ (เพราะจะใส่เครื่องมือง่ายและมั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ในเดือนนั้นๆ) 

โดยนับแล้ว วันที่ไปฉีดสีไม่ควรเกินวันที่ 12 ของรอบเดือนนับจากประจำเดือนวันแรก

ควรงดเพศสัมพันธ์ 1 วันก่อนไปฉีดสี และ 2 สัปดาห์หลังฉีดสีแล้ว

หากคนไข้มีความเสี่ยงที่จะติดเชื้อในมดลูกหรือรังไข่ เช่น

มีภาวะช็อคโกแลตซิสต์ (Endometrioma or endometriosis)

แพทย์อาจพิจารณาจ่ายยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อ

โดยเริ่มทานเย็นก่อนฉีดสี และทานติดต่อไปจนครบ 5 วัน

อาจทานยาแก้ปวดพวก paracetamol หรือ ponstan ก่อนฉีดสี 30 นาที เพื่อลดอาการปวดท้องได้

อาการผิดปกติหลังการฉีดสีที่ควรรีบไปพบแพทย์คือ ปวดท้องน้อยมาก มีไข้ ตกขาว กลิ่นเหม็น หรือมีเลือดออกผิดปกติ

ราคาโปรโมชั่น

• หญิง: 3,100 บาท
• ชาย: 2,400 บาท

การเตรียมตัวก่อนเข้าตรวจประเมินเบื้องต้น

1. งดเพศสัมพันธ์ 2–7 วัน ก่อนมาตรวจ เพื่อให้สามารถเก็บน้ำเชื้อวิเคราะห์อสุจิ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ งดสูรา ของมึนเมาก่อนพบแพทย์
2. ผู้หญิง บางโรงพยาบาล ไม่ควรตรวจช่วงมีประจำเดือน เพราะต้องมีการตรวจภายใน มะเร็งปากมดลูก และอัลตราซาวน์
3. หากมีผลเลือด ผลการรักษาอื่น ๆ นำมาด้วย
4. นัดหมายก่อนเข้าตรวจ ล่วงหน้า
5. ไม่ต้องงดน้ำงดอาหารก่อนพบแพทย์

ปรึกษามีบุตรยาก

• นัดหมายตรวจวันจันทร์–ศุกร์ มารับบัตร 16.30–17.00 น.
• นัดหมายตรวจวันเสาร์–อาทิตย์ มารับบัตร 8.30–9.00 น.

เนื่องจากการตรวจน้ำเชื้อต้องใช้เวลาต่อนข้างนานค่ะ

Note:

1. คู่สมรสควรมาตรวจพร้อมกัน เนื่องจากการแปลผลตรวจต้องใช้ข้อมูลทั้ง 2 ฝ่ายในการประกอบการวินิจฉัย
2. ในบางขั้นตอนต้องอาศัยน้ำเชื้อ ของจริงในการตรวจ ทางโรงพยาบาลจะแจ้งรายละเอียดในวันที่นัดรับบริการอีกทีค่ะ